Chiều 28-4, hàng trăm người có mặt ở các giếng Ông, giếng Bà, giếng Gai (thôn Hảo Sơn, xã Gio An, Gio Linh, Quảng Trị) để giải nhiệt.

Giải nhiệt ở giếng quê hương

Các giếng cổ này có nguồn nước chảy không ngừng từ lòng đất, xung quanh có nhiều cây cổ thụ che bóng nên nguồn nước mát lành, thu hút nhiều người ở huyện Gio Linh, Cam Lộ và TP Đông Hà đến tắm mát.

Gọi là giếng nhưng nơi này không được đào thành trụ tròn như giếng của người Kinh. Các giếng này có nguồn gốc do người Chăm xây dựng, lấy mạch nước từ trong lòng đất hàng nghìn năm qua. Giếng có các hòn đá cuội to sắp xung quanh, phía sau mạch nước là một ao nhỏ, sâu chừng 50cm. Nước chảy không ngừng từ mạch ra ao rồi theo các mương dẫn về ruộng rau liệt phía bên dưới.

Giếng Gai được che dưới bóng mát của một cây cổ thụ lớn. Hàng chục thanh niên, trẻ em xuống tắm, vui đùa thỏa thích.

Tương tự, giếng Ông cũng được một cây thị cổ thụ phủ bóng. Mạch nước chảy ra từ lòng đất mát rượi giữa ngày hè nóng 42 độ C.

Anh Nguyễn Thanh An cho hay cùng bạn từ xã kế bên đi xe máy qua tắm mát ở giếng Ông lúc 14h chiều. Nhóm bạn còn mang theo hoa quả để giải nhiệt.

"Nước giếng mát như ngâm đá, cứ thích ngâm mình mãi dưới này thôi", anh An cho hay.

Phía dưới nguồn nước, người dân tạo ra các mương dẫn nước về ruộng rau. Nhiều trẻ em đi theo các mương, thỏa thích vui đùa, bơi và tắm ở mương.

Ông Lê Phước Hiếu - phó chủ tịch UBND xã Gio An - cho hay những ngày nắng nóng, có hàng trăm người dân trong xã và các huyện lân cận đến tắm giải nhiệt. Toàn xã có 14 giếng cổ Chăm. Ngoài 3 giếng trên, nhiều giếng khác cũng thu hút người dân đến tắm mát.

Bảo tồn giếng cổ Chăm 2.000 năm tuổi

Tháng 3-2024, tỉnh Quảng Trị vừa phê duyệt 3,2 tỉ đồng để lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi hệ thống khai thác và xử lý nước Gio An (14 giếng cổ).

Hệ thống công trình khai thác nước cổ của người Chăm tại xã Gio An gồm 30 giếng nước, sử dụng chất liệu đá xếp, có kiến trúc độc đáo. Giếng phục vụ sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Năm 2001, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận 14 giếng tiêu biểu là di tích quốc gia. Đến nay, Quảng Trị đã khôi phục lại một số giếng cổ phục vụ du lịch.

Giếng có niên đại khoảng 2.000 năm, được cho là người Chăm xây dựng.

Giếng Chăm cổ: dân bảo tồn tốt hơn Nhà nước

TTO - Tại Quảng Trị, giếng Chăm cổ được công nhận di tích thì liên tiếp bị phá hoại, trong khi nhiều giếng cổ chưa được công nhận di tích thì lại được người dân bảo tồn hết sức kỹ càng.