Phóng to

Bốn ngôi mộ khá lớn nằm trên đất nhưng tòa án không đề cập trong bản án khiến vụ án kéo dài không thể thi hành - Ảnh: Hữu Khá

Năm 2005, bà Nguyễn Thị Mễ khởi kiện bà Trần Thị Xí (ở thôn Miếu Bông, xã Hòa Phước, huyện Hòa Vang, Đà Nẵng) yêu cầu chia tài sản thừa kế.

Theo bà Mễ, cha mẹ của bà có mảnh đất 2.700m2 tạo lập trước năm 1975, trên đất có một ngôi nhà cấp 4 diện tích 36m2. Ông Nguyễn Vinh (chồng bà Xí) là cháu ruột của cha bà Mễ, được cha bà đem về nuôi và cho ngôi nhà dưới, cùng mảnh đất 935m2 để sinh sống. Đến năm 1987, cha mẹ bà Mễ mất để lại di sản là căn nhà cấp 4 trên mảnh đất 1.037m2.

Bà Trần Thị Xí cho rằng đất trên là của bà và ông Nguyễn Vinh nên không đồng ý hòa giải. Tại biên bản hòa giải, bà Nguyễn Thị Duyên (con bà Xí), người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, nêu ý kiến: “Ngôi nhà cấp 4 mái tôn tường xây là do cha mẹ tôi và ông bà cùng xây dựng. Cha tôi được ông đưa về nuôi lúc còn nhỏ cho đến khi dựng vợ gả chồng, nên cha tôi vừa là cháu vừa là con nuôi (được dòng tộc xác nhận). Nay, bà Mễ yêu cầu chia thừa kế thì không thể chấp nhận được vì từ trước nay cha mẹ tôi đều đóng thuế hằng năm và Nhà nước đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cha mẹ chúng tôi, còn ngôi nhà cấp 4 thì từ trước đến nay làm nhà thờ tộc họ nên không thể chia được”.

Tháng 11-2006, TAND huyện Hòa Vang đã đưa vụ án ra xét xử, tuyên buộc bà Xí phải giao lại cho bà Mễ một phần đất diện tích 344,3m2. Bản án có đề cập đầy đủ hiện trạng khu đất, cây cối trong vườn như mận, chanh, thầu đâu, mãng cầu... nhưng không đề cập đến bốn ngôi mộ xây khá lớn trên đất.

Bà Xí có đơn kháng cáo. Năm 2007, TAND TP Đà Nẵng xét xử phúc thẩm và tuyên y án sơ thẩm. Khi bản án có hiệu lực, Chi cục Thi hành án huyện Hòa Vang tới hiện trường thì phát hiện trên đất có bốn ngôi mộ. Do tòa án chỉ tuyên giao đất chứ không đề cập bốn ngôi mộ nên thi hành án không thể thi hành.

Ông Đặng Ánh (phó chánh án TAND TP Đà Nẵng): Xem xét kháng nghị giám đốc thẩm Vừa rồi chúng tôi đã khảo sát thực tế khu đất tranh chấp. Tới đây, thi hành án sẽ tổ chức đối thoại thỏa thuận giữa hai đương sự để thi hành bản án. Nếu trường hợp không thỏa thuận được thì TAND TP Đà Nẵng sẽ có văn bản đề nghị TAND tối cao xem xét kháng nghị giám đốc thẩm.

Chi cục Thi hành án huyện Hòa Vang có văn bản gửi TAND TP Đà Nẵng yêu cầu giải thích bản án để có hướng giải quyết. Ông Trần Văn Ngộ - chấp hành viên Chi cục Thi hành án huyện Hòa Vang, phụ trách thi hành bản án - cho biết gia đình bà Xí yêu cầu để gia đình bà rào mồ mả lại và chừa một lối đi để gia đình của bà ra vào hương khói, tu bổ, chăm lo phần mộ ông bà. Tuy nhiên, bà Mễ không chấp nhận việc đó nên bà Xí tiếp tục khiếu nại đến các cơ quan có thẩm quyền.

Năm 2009, TAND TP Đà Nẵng có công văn trả lời: “Sau khi xét xử sơ thẩm, bà Xí có đơn kháng cáo với năm nội dung nhưng hoàn toàn không đề cập đến bốn ngôi mộ xây của gia đình nằm trên phần đất mà tòa án đã tuyên giao cho bà Mễ. Trên cơ sở đó, tòa đã lần lượt xem xét các nội dung kháng cáo và ra bản án phúc thẩm. Do đó, việc khiếu nại của bà Xí không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án”.

Ông Trần Văn Ngộ cho biết cơ quan thi hành án đã tiếp tục giải thích, vận động nhưng bà Trần Thị Xí và các con của bà tiếp tục gửi đơn khiếu nại các cấp. Bà Xí nói “không muốn mộ của ông bà tôi dời đi đâu cả”, còn ông Lê Hưng, con ruột bà Nguyễn Thị Mễ, cho biết nếu được giao phần đất và toàn bộ các ngôi mộ thì gia đình sẽ bỏ tiền ra mua khu đất ngoài nghĩa địa để di dời các ngôi mộ này.

Ông Huỳnh Đức Kỳ, chánh án TAND huyện Hòa Vang, cho biết do vụ án kéo dài không được thi hành nên vừa qua HĐND TP Đà Nẵng đã chỉ đạo ngành tòa án, viện kiểm sát, thi hành án làm việc với các đương sự để tìm cách giải quyết. Trả lời câu hỏi trước khi xử tòa án có biết trên đất có mộ hay không, ông Kỳ nói: “Các ngôi mộ trên có từ trước năm 1975, sau đó bị cây cối chen um tùm nên khi đánh giá hiện trạng đất tranh chấp, cán bộ tòa không thể nhìn thấy được”.