Trong thông tin được phát ra ngày 5-9, đại diện Cục Điều tiết điện lực đã giải thích cơ sở để đề xuất quy định cho thu hồi lỗ sản xuất kinh doanh điện của EVN trong tính toán giá điện tại dự thảo quyết định thay thế quyết định số 24 về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân. 

Việc bổ sung chi phí khác cho giá điện đã được quy định tại quyết định 24

Quyết định 24 quy định các thành phần cấu thành giá bán lẻ điện bình quân hằng năm bao gồm chi phí của các khâu trong chuỗi sản xuất - cung ứng điện (phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện lực, chi phí dịch vụ phụ trợ hệ thống điện, chi phí quản lý chung cùng các khoản chi phí khác). 

Đối với các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện, quyết định 24 đã bao gồm khoản chênh lệch tỉ giá đánh giá lại, cùng các khoản chi phí đã phát sinh nhưng chưa được tính vào giá điện trong các lần điều chỉnh trước, sẽ được xem xét để tính toán phân bổ vào giá điện của kỳ tới. 

Theo Bộ Công Thương, trước đây khi ban hành quyết định 24, chênh lệch tỉ giá là khoản chi phí lớn nhất thường bị treo, chưa hạch toán vào giá thành sản xuất kinh doanh điện, giá điện, hoặc chỉ được hạch toán phân bổ một phần tùy tình hình tài chính mỗi năm.

Tuy nhiên, từ giữa quý 1-2022, giá nhiên liệu thế giới đã tăng cao do ảnh hưởng của tình hình địa chính trị thế giới. Từ đó, tăng chi phí mua điện từ các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu nhập khẩu hoặc có giá nhiên liệu tham chiếu theo giá thị trường. 

Chi phí mua điện tăng cao, nhưng giá bán lẻ điện được giữ ổn định, dẫn đến kết quả sản xuất kinh doanh điện của EVN năm 2022 lỗ hơn 26.000 tỉ đồng. Khoản tiền này gồm cả các khoản doanh thu và thu nhập khác từ hoạt động cho thuê cột điện và hoạt động tài chính. 

"Giá nhiên liệu năm 2023 tuy đã bớt căng thẳng so với năm 2022 nhưng vẫn ở mức cao so với giai đoạn trước 2022, gây ảnh hưởng lớn đến cân bằng tài chính của EVN" - bộ nêu.

Tính toán giá điện gồm chi phí hợp lý hợp lệ bị treo lại 

Trong khi đó, mức tăng 3% giá bán lẻ điện bình quân từ ngày 4-5 là mức tăng thấp nhất theo quyết định 24, theo Bộ Công Thương. 

Mức tăng này để đảm bảo tác động đến kinh tế vĩ mô, sản xuất của doanh nghiệp và đời sống của người dân là nhỏ nhất, cũng như đã giải quyết một phần khó khăn cho tình hình tài chính và dòng tiền của EVN. 

Tuy nhiên Bộ Công Thương cho hay chi phí năm 2023 tiếp tục bị dồn tích do mức điều chỉnh giá điện chưa đủ thu hồi chi phí đầu vào hình thành giá, chủ yếu là chi phí mua điện, chiếm hơn 80% tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN. 

Do đó, các khoản chi phí đầu vào của các năm 2022, 2023 theo quy định tại quyết định 24 được thu hồi thông qua giá điện mà chưa được thu hồi, cần được xem xét trong các lần điều chỉnh giá điện tiếp theo.

Bộ cũng dẫn ra các quy định về nguyên tắc định giá của Luật Giá. Theo đó, giá điện cần đảm bảo bù đắp đủ chi phí thực tế hợp lý và có lợi nhuận phù hợp. Quyết định 24 cũng đã có quy định về việc cho phép phân bổ các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện, đảm bảo phản ánh đúng giá thành. 

Vì vậy bộ cho rằng việc sửa quyết định 24 cần cơ chế để đảm bảo các chi phí chưa được thu hồi đủ trong các lần điều chỉnh giá điện, để xem xét thu hồi trong các lần điều chỉnh tiếp theo, là các chi phí hợp lý, hợp lệ. 

"Nếu không có quy định cụ thể về việc xem xét thu hồi lỗ sản xuất kinh doanh điện trong quá khứ sẽ có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển và bảo toàn vốn nhà nước của EVN. Hoạt động sản xuất kinh doanh thua lỗ kéo dài trong bối cảnh giá điện tại một số thời điểm sẽ phải thực hiện điều chỉnh theo lộ trình, phù hợp" - Bộ Công Thương cho biết. 

Giá điện bán lẻ mới: Dùng nhiều điện phải chịu mức giá cao nhất

Giá điện bán lẻ ở bậc 5 có mức cao nhất lên tới 3.457 đồng/kWh. Mức giá này được xem là đánh vào túi tiền của 2% hộ sinh hoạt sử dụng từ 701kWh trở lên.