Diễn đàn cải cách và phát triển Việt Nam năm 2019 thu hút nhiều chuyên gia trong và ngoài nước - Ảnh: LÊ KIÊN

Sáng 19-9, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã khai mạc diễn đàn thường niên về cải cách và phát triển lần thứ hai năm 2019 (VRDF 2019) với chủ đề "Việt Nam: Khát vọng thịnh vượng - Ưu tiên và hành động".

Diễn đàn thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước. 

Không liên tục tìm tòi sáng tạo, khó thành công

Giới thiệu về thành quả phát triển của Việt Nam, ông Dũng cho biết kể từ khi gia nhập nhóm các quốc gia có mức thu nhập trung bình, Việt Nam luôn thuộc nhóm các nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trên thế giới, tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân giai đoạn 2011-2018 đạt trên 6,2%.

Đến hết năm 2018, quy mô GDP đạt trên 250 tỉ USD, thuộc nhóm 45 nền kinh tế có quy mô GDP lớn nhất thế giới, GDP bình quân đầu người đạt xấp xỉ 2.600 USD

Việt Nam là điểm đến hấp dẫn của nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư quốc tế với số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký mới liên tục tăng qua các giai đoạn, trong đó giai đoạn 2011- 2018 đạt hơn 200 tỉ USD. Độ mở của nền kinh tế liên tục tăng, đến năm 2018 bằng 200% GDP.

"Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam năm 2019 đã tăng 3 bậc so với năm 2018, xếp thứ 42/129 quốc gia; đứng thứ nhất trong nhóm 26 quốc gia thu nhập trung bình thấp và thứ 3 trong ASEAN (sau Singapore và Malaysia)" - ông Dũng nói.

Trước các chuyên gia trong nước và quốc tế, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng đề cập đến "không ít khó khăn, thách thức" mà Việt Nam đang phải "đối mặt".

Đó là năng lực cạnh tranh còn thấp, nền kinh tế được vận hành theo cơ chế thị trường vẫn còn những khiếm khuyết cần phải hoàn thiện để nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng nguồn lực và tính bền vững của phát triển.

Ông Dũng cho rằng cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với sự xuất hiện của nhiều công nghệ chưa từng có đang làm thay đổi mạnh cách thức kinh doanh, vận hành nền kinh tế và doanh nghiệp. Các hình thái kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn ngày càng phổ biến.

Bối cảnh này mang lại cơ hội và cả thách thức cho những nước đang phát triển như Việt Nam, đòi hỏi các nước phải rất nhanh nhạy trong nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức, nếu không sẽ không bắt kịp xu thế phát triển của thời đại.

"Trong bối cảnh đó, chưa nói đến việc hiện thực hóa khát vọng thịnh vượng, chỉ riêng việc vượt qua "bẫy thu nhập trung bình" đã là thách thức không nhỏ đối với nhiều nền kinh tế đang phát triển trong đó có Việt Nam.

Sẽ không thể thành công nếu không liên tục tìm tòi, sáng tạo, đổi mới tư duy, chủ động xây dựng cách thức phát triển nền kinh tế, đổi mới thể chế, cơ chế, chính sách" - ông Dũng nhấn mạnh.

Biên giới đóng lại, căng thẳng thương mại gia tăng

Giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam Ousmane Dione - Ảnh: LÊ KIÊN

"Chúng ta đang sống trong một thời kỳ đầy biến động, khi các biên giới đang đóng lại, và căng thẳng thương mại đang gia tăng. Đồng thời, những thay đổi công nghệ đang diễn ra với một tốc độ chưa từng thấy - ví dụ như robot và in 3D" - giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam Ousmane Dione phát biểu.

Ousmane cho rằng "những phát triển này đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam, vốn đã từng phụ thuộc rất nhiều vào thương mại toàn cầu như một động lực tăng trưởng.

Vào thời điểm, mô hình kinh tế của Việt Nam cũng đang đối mặt với một số thách thức trong nước, bao gồm dân số già hoá nhanh, hình thành vốn và tỉ lệ sinh lời từ đầu tư thấp, suy thoái vốn tự nhiên, vốn nhân lực yếu, khả năng giảm tốc độ tăng năng suất".

Ông gợi ý Việt Nam cần tìm cách giải quyết một điểm yếu cơ bản trong mô hình tăng trưởng hiện tại, đó là các nhân tố đóng góp cho tăng năng suất còn hạn chế; xác định các phương án chính sách để thúc đẩy tăng trưởng dựa trên đổi mới, sáng tạo và tận dụng cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Giám đốc WB tại Việt Nam cũng cho rằng mặc dù có những thành tựu ấn tượng trong quá trình chuyển đổi kinh tế, nhưng Việt Nam vẫn chưa xây dựng thành công một hệ thống các thể chế thị trường phát triển có hiệu lực và hiệu quả.

"Điều này cản trở sự phát triển lành mạnh của khu vực tư nhân trong nước, đảm bảo cạnh tranh tích cực. Làm thế nào Việt Nam có thể hiện đại hóa thể chế thị trường và quản trị quốc gia, từ đó tạo ra một môi trường nơi các doanh nghiệp thuộc khu vực tư nhân, bao gồm cả các doanh nghiệp trong nước, có thể phát triển và trở thành một động lực tăng trưởng quan trọng?" - Ousmane Dione đặt vấn đề.