Tổ bắn tỉa Pháp tham gia chiến dịch Barkhane ở miền bắc Mali - Ảnh: Quân đội Pháp

Danh tính binh sĩ bắn tỉa và thời điểm xảy ra sự việc được quân đội Canada giữ kín vì lý do an toàn. Chỉ biết binh sĩ nọ sử dụng khẩu súng bắn tỉa McMillan Tac-50 khai hỏa từ một tòa nhà cao tầng. Đến nay chưa ai vượt qua kỷ lục bắn tỉa chết người này.

Nhiệm vụ chính là thu thập tin tình báo

Lính bắn tỉa hay còn gọi là xạ thủ bắn tỉa tầm xa là các binh sĩ có khả năng bắn với mức chính xác cao ở khoảng cách rất xa nhằm vô hiệu hóa mục tiêu. Theo tạp chí Defense Zone (Pháp), quân đội Pháp phân biệt có khác nhau giữa lính bắn tỉa tầm xa với lính bắn tỉa chính xác. 

Sự khác nhau chủ yếu do cách thức hoạt động. Xạ thủ bắn chính xác là binh sĩ bình thường trực thuộc các đơn vị bộ binh, hải quân hoặc không quân. Trong khi đó, xạ thủ bắn tỉa tầm xa nằm trong tổ bắn tỉa riêng trong bộ binh, hải quân hoặc không quân.

Bộ binh Pháp có khoảng 900 xạ thủ bắn tỉa tầm xa và xạ thủ bắn tỉa chính xác, trong đó có hơn 500 lính bắn tỉa tầm xa. Mỗi trung đoàn bộ binh đều có tổ bắn tỉa tầm xa. Từ năm 2001, các xạ thủ bắn tỉa tầm xa được đưa vào các toán thám sát và yểm trợ. 

Trong các đơn vị đặc nhiệm thuộc ba binh chủng bộ binh, hải quân và không quân Pháp đều có các tổ bắn tỉa. Họ được triển khai cho các nhiệm vụ rất đặc biệt trên chiến trường, thường sử dụng súng bắn tỉa tầm xa PGM Hécate II cỡ 12,7mm, có khả năng bắn trúng mục tiêu cá nhân cách xa 1.500m và mục tiêu như xe hạng nhẹ cách xa 1.800m.

Xạ thủ bắn tỉa tầm xa không thực thi nhiệm vụ một mình mà thường hoạt động theo tổ hai người gồm một xạ thủ và một binh sĩ phát hiện mục tiêu hoặc tổ ba người (thêm tổ trưởng). Binh sĩ phát hiện mục tiêu giữ vai trò rất quan trọng, bảo đảm 70% thành công. 

Chuyên gia vũ khí Francis Langlois tại Diễn đàn Rauul-Dandurand thuộc Đại học Québec (Canada) giải thích: "Người phát hiện mục tiêu là người quan sát các điều kiện bắn bằng ống nhòm cực mạnh và cung cấp thông tin cần thiết để xạ thủ hiệu chỉnh các yếu tố bắn và cuối cùng bắn trúng mục tiêu bất kể khoảng cách xa".

Có binh sĩ phát hiện mục tiêu giúp sức, lính bắn tỉa tầm xa sẽ tính toán đường đạn bằng cách hiệu chỉnh các yếu tố ngắm. Các hiệu chỉnh phụ thuộc nhiều thứ như tốc độ gió, sức gió, hướng gió, độ cong của Trái đất, nhiệt độ, áp suất khí quyển. Xạ thủ bắn tỉa có thể quan sát suốt 36 tiếng tại cùng một vị trí, vì vậy khi mệt mỏi đã có binh sĩ phát hiện mục tiêu thay thế vì binh sĩ này thường đã từng nhiều năm làm lính bắn tỉa.

Lính bắn tỉa tầm xa ở Pháp đã được triển khai đến nhiều khu vực xung đột như Sahel ở châu Phi (chiến dịch Barkhane) và Trung Đông (chiến dịch Chammal). Trong xung đột, họ có thể rời khỏi đại đội để hoạt động độc lập. Nhiệm vụ của họ có thể kéo dài từ vài tiếng đến vài ngày. Thật ra bắn tỉa để tiêu diệt mục tiêu chỉ chiếm từ 10-20% công việc, nhiệm vụ chính của tổ bắn tỉa là quan sát, thu thập tin tình báo và chuyển thông tin về cho bộ chỉ huy.

Khi làm nhiệm vụ, trước tiên họ phải tìm vị trí bắn lý tưởng bảo đảm góc bắn rộng, tầm nhìn bao quát khu vực tác chiến, không lọt vào tầm ngắm của kẻ thù và phải có vị trí khác dự bị để sẵn sàng rút về khi cần. 

Để tránh bị phát hiện, họ phải bò trên mặt đất trong trang phục ngụy trang và càng ít cử động càng tốt. Họ còn phải bảo đảm tư thế ngắm bắn sao cho người này có thể bảo vệ được người còn lại trong tổ chứ không để "hở lưng". Trời tối hoặc sương mù là lợi thế trong hoạt động vì khó bị phát hiện. 

Cách chọn vị trí ngắm bắn phụ thuộc vào khoảng thời gian hành động. Lính bắn tỉa phải tính toán vị trí ẩn núp so với mặt trời để không bị chói nắng và ưu tiên phục kích trên các điểm cao.

Tổ bắn tỉa ngụy trang trong quá trình thu thập thông tin tình báo - Ảnh: Eric Thiebaut

Các tố chất của xạ thủ bắn tỉa tầm xa

Nói chung để trở thành xạ thủ bắn tỉa tầm xa, trước hết binh sĩ phải có vài năm làm xạ thủ bắn tỉa chính xác trong trung đoàn và phải thể hiện mình thuộc nhóm những người bắn giỏi nhất. Đầu tiên đại đội sẽ phát hiện binh sĩ bắn giỏi để huấn luyện trở thành xạ thủ bắn chính xác. 

Binh sĩ này phải bảo đảm các phẩm chất cần thiết như khả năng thích ứng với môi trường và cuộc sống tại vị trí tác chiến. Ứng viên được chọn phải hoàn thành khóa đào tạo xạ thủ bắn tỉa chính xác trong tám tuần.

Sau đó, nếu muốn trở thành xạ thủ bắn tỉa tầm xa, binh sĩ bắn chính xác đề đạt nguyện vọng để chỉ huy kiểm tra. Chỉ các xạ thủ bắn tỉa chính xác tốt nhất trong trung đoàn mới được tuyển chọn tham gia khóa huấn luyện trở thành xạ thủ bắn tỉa tầm xa. 

Họ phải là người tự nguyện, năng động, có ý chí phấn đấu, biết làm việc theo nhóm, biết định hướng ban ngày lẫn ban đêm và làm chủ bản thân. Khóa huấn luyện bao gồm nhiều cấp học như xạ thủ, tổ trưởng, trưởng nhóm.

Sau khi vượt qua bài kiểm tra, thời gian huấn luyện kéo dài từ 4-8 tuần. Học viên học cách bắn chính xác, địa hình, kỹ thuật ngụy trang, sơ cứu, quan sát để cung cấp thông tin. Mỗi ngày họ đều rèn luyện thể lực, mang vác khoảng 40kg trang thiết bị hành quân từ 8-10km.

Chuyên gia vũ khí Francis Langlois nhận xét để trở thành xạ thủ bắn tỉa tầm xa, bắn giỏi chưa đủ mà còn cần nhiều tố chất khác. Họ phải dày dạn kinh nghiệm, có kiến thức vững chắc về địa hình, biết sử dụng thành thạo vũ khí bắn tầm xa, biết cách đánh giá các thông số bên ngoài, biết cách thay đổi vị trí sau mỗi lần bắn, ngoài ra còn phải kín đáo, nhẫn nại, điềm tĩnh, khả năng tập trung cao và có tinh thần trách nhiệm.

Xạ thủ bắn tỉa tầm xa phải có thị lực hoàn hảo và thể chất tốt vì thường phải mang vác đến 60kg thiết bị trong điều kiện trời rất nóng hoặc rất lạnh để vượt địa hình vài chục kilômet. Lính bắn tỉa hoạt động độc lập, do đó cần phải mang theo đồ ăn, thức uống, túi ngủ, áo giáp, vật dụng ngụy trang, đạn dược và nhiều khẩu súng.

Tháng 4-2018, lần đầu tiên Bộ Quốc phòng Pháp quyết định vén màn bí mật về lính bắn tỉa. Họ thường mang theo một khẩu súng ngắn và một súng trường tấn công (Famas hoặc HK 416) với tầm bắn 300m. Trong túi xách của họ, ngoài các loại đạn dành cho nhiều cỡ nòng (9mm, 5,56mm, 7,62mm và 12,7mm), họ còn thủ sẵn một khẩu súng bắn tỉa (FRF2 hoặc HK 417) để bắn ở cự ly dưới 1.000m và một khẩu PGM 17kg để bắn tỉa dành cho mục tiêu tầm xa đến 1.800m.

Sau cái chết của một đội trưởng đặc nhiệm trong phi vụ giải cứu con tin, quân đội Mỹ đã nghiên cứu loại áo giáp có khả năng chống đạn. Còn nhiều nghiên cứu khác như máy bay không người lái cảm tử, mũ chiến đấu, bộ phận giảm thanh...

Kỳ tới: Áo giáp, máy bay cảm tử của đặc nhiệm

Lực lượng đặc nhiệm và cuộc chiến trong bóng tối - Kỳ 6: Diều hâu tiếp tục gãy cánh

TTO - Lực lượng tác chiến đặc biệt của Mỹ và Israel nằm trong top các lực lượng đặc nhiệm giỏi nhất thế giới, thế nhưng không phải lúc nào chiến dịch cũng thành công và nhiều đặc nhiệm đã phải hy sinh mạng sống.