Phóng to

Giá xăng tăng vọt khiến người dân Mỹ giảm niềm tin vào chính phủ - Ảnh: Reuters

Reuters và báo Wall Street Journal ngày 15-3 dẫn nguồn tin Chính phủ Anh cho biết Washington đã chính thức đề nghị London cùng mở kho dự trữ chiến lược của hai nước. Phía Anh khẳng định sẽ phối hợp với Mỹ. Ðề nghị này được đưa ra sau cuộc gặp tại Nhà Trắng ngày 14-3 giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Anh David Cameron. Một số nguồn tin cho biết Mỹ có thể đề nghị các nước khác, trong đó có Nhật Bản, cũng hành động tương tự.

Báo Guardian dẫn lời ông Cameron tuyên bố "nên xem xét việc mở kho dự trữ chiến lược" bởi cả Mỹ và Anh đều muốn giảm giá dầu, nhưng khẳng định hai nước vẫn chưa đi đến một quyết định cuối cùng. Reuters dẫn lời người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney xác nhận ông Obama và ông Cameron đã thảo luận vấn đề giá dầu tăng cao, nhưng phủ nhận việc hai bên đã đạt được một thỏa thuận cụ thể.

Giá xăng tăng, uy tín chính phủ giảm

Trước phản ứng thận trọng của chính quyền Mỹ và Anh, giá dầu thô trên thị trường quốc tế vẫn giữ ở mức cao dù trước đó có giảm nhẹ. AFP cho biết giá dầu thô ngọt nhẹ giao trong tháng 4 dao động ở mức 105,46 USD/thùng trên sàn giao dịch New York (Mỹ). Giá dầu Brent biển Bắc giao trong tháng 5 duy trì ở mức 123,2 USD/thùng tại thị trường London.

Trước đây, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) thường đóng vai trò điều phối việc các nước tung ra thị trường nguồn dầu dự trữ trong trường hợp nguồn cung bị gián đoạn đột ngột và nghiêm trọng. Reuters cho biết IEA mới đây lại lên tiếng từ chối vai trò điều phối này và khẳng định mỗi nước đều có quyền tự mở kho dự trữ dầu của mình ra thị trường.

Trước đó, Bộ trưởng năng lượng Mỹ Stephen Chu và Bộ trưởng tài chính Timothy Geithner đã nhiều lần nhấn mạnh Washington đang xem xét mở kho dự trữ chiến lược của mình.

"Việc Washington sử dụng đến kho dự trữ dầu chiến lược (SPR) chỉ là vấn đề thời gian" - chuyên gia năng lượng Bob McNally thuộc hãng tư vấn Mỹ Rapidan khẳng định. Ông cho rằng Mỹ sẽ không thể chịu đựng nổi sự thiệt hại về chính trị lâu hơn nữa do giá dầu tăng cao gây ra. Bởi lẽ, giá dầu tăng cao đang đe dọa đến sự phục hồi còn chập chờn của nền kinh tế Mỹ và chiến dịch tranh cử của Tổng thống Obama.

Theo khảo sát của kênh CBS News và báo New York Times, tỉ lệ ủng hộ của người dân Mỹ dành cho Tổng thống Obama đã giảm từ 50% xuống còn 41%. Nguyên nhân do giá xăng dầu ở Mỹ đã tăng cao. Khoảng 54% người Mỹ cho rằng Tổng thống Obama cần phải hành động quyết liệt để giảm giá xăng dầu. Trong hai tuần qua, giá xăng tại Mỹ đã tăng 12 cent lên trung bình 3,81 USD/gallon (hơn 21.000 đồng/lít). Giá xăng ở bang California cao nhất nước Mỹ, lên tới 4,23 USD/gallon (hơn 23.000 đồng/lít).

Phóng to

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Anh David Cameron trong buổi gặp gỡ tại Nhà Trắng ngày 14-3 thảo luận về giá dầu tăng cao - Ảnh: Reuters

Cần chống đầu cơ

Theo báo WSJ, hiện kho dự trữ chiến lược của Mỹ có gần 700 triệu thùng dầu. Chính phủ Mỹ đã ba lần mở kho, lần đầu là khi nổ ra chiến tranh Iraq vào năm 1991, lần thứ hai là sau khi các cơ sở dầu ở vịnh Mexico bị mùa bão năm 2005 tàn phá, và lần gần đây nhất vào mùa hè năm ngoái khi giá dầu tăng vọt do nổ ra cuộc chiến ở Libya. Tuy nhiên, giới chuyên gia khẳng định dù Iran có bị cấm vận xuất khẩu dầu, song nguồn cung thế giới vẫn rất dồi dào. "Không hề có bất kỳ sự đứt quãng nào" - chuyên gia Olivier Jakob thuộc Hãng tư vấn Petromatrix đánh giá.

Trước đó, giới chuyên gia từng khẳng định chính các nhà đầu cơ ở Phố Wall đã lợi dụng tình hình căng thẳng ở Trung Ðông để đẩy giá dầu tăng vọt. Tạp chí Forbes dẫn chứng hàng chục kết quả nghiên cứu và nhấn mạnh nếu không có đầu cơ, giá dầu hiện tại chỉ ở mức 74,61 USD/thùng trên sàn giao dịch New York. Truyền thông và các chuyên gia Mỹ cho rằng điều chính quyền Obama cần làm hiện nay không phải là mở kho dự trữ, mà phải mạnh tay "xử" giới đầu cơ.

Hàng loạt nhà nghiên cứu, chuyên gia thị trường, nghị sĩ Quốc hội Mỹ đã kêu gọi Tổng thống Obama mạnh tay mở cuộc điều tra quy mô lớn để buộc các nhà đầu cơ Phố Wall phải chùn tay. Hồi tháng 4-2011, ông Obama đã thành lập Nhóm điều tra gian lận giá xăng dầu (OGFWG) nhưng nhóm này đến nay vẫn chưa làm được gì cụ thể. Báo McClatchy cho biết trong gần một năm qua nhóm này chỉ họp năm lần. Sự chậm trễ này đã khiến ông Obama mới đây phải lên tiếng yêu cầu Bộ trưởng tư pháp Eric Holder "lên dây cót lại" cho OGFWG.

"Kinh nghiệm quá khứ cho thấy nếu Cục Ðiều tra liên bang Mỹ mở cuộc điều tra, công bố bằng chứng, ra trát đòi hầu tòa thì lập tức giá dầu sẽ giảm rất nhanh. Nếu chính quyền truy tố những kẻ đầu cơ, bong bóng giá dầu lập tức sẽ vỡ" - báo Huffington Post dẫn lời chuyên gia tài chính Michael Greenberger thuộc Ðại học Maryland khẳng định.

Giới chuyên gia Mỹ hi vọng lần này chính quyền Obama sẽ thật sự hành động để chấm dứt tình trạng giá dầu ảo vốn đang đe dọa cuộc sống thật của người dân.

SƠN HÀ