Các ổ gà trên đường cao tốc dù đã được “vá” nhưng vẫn bị sụt lún, bong tróc, đọng nước - Ảnh: TTO

Chúng ta đã bước hẳn vào nền kinh tế thị trường, dù chưa hoàn thiện nhưng các nguyên tắc vẫn được đề cao. Đó là minh bạch, tự do lựa chọn, thỏa thuận bình đẳng, trao đổi ngang bằng giá trị. Trong các quyền đó có quyền từ chối, tẩy chay những loại sản phẩm có chất lượng xấu.

Đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi là điển hình cho loại sản phẩm có chất lượng quá tệ này. Một bà bán bánh mì thiu bất quá cũng chỉ làm ảnh hưởng tới vài ba người sử dụng, còn một con đường xấu dài những 140km, qua nhiều khu dân cư thì hệ quả thật khôn lường.

Đường cao tốc dành cho các loại xe có tải trọng lớn, tốc độ cao, lượng lưu thông cực lớn, do vậy nó phải được làm với chất lượng tốt nhất cho thời gian sử dụng rất lâu dài. Khi đường hỏng mà tìm cách đổ lỗi do mưa nhiều thì quả là quá bỡn cợt và hài hước.

Như vậy chỉ sau một tháng đưa vào khai thác mà hỏng thì người dân có quyền nghĩ đến những hành vi tiêu cực như thay đổi thiết kế kỹ thuật theo hướng giảm tiêu chuẩn chất lượng so với yêu cầu, bớt xén vật tư khi thi công, thay vật tư loại này bằng vật tư khác rẻ tiền hơn để ăn chênh lệch, thi công ẩu, làm sai quy trình, đẩy nhanh tiến độ thi công để mau thu tiền của dân.

Số tiền 34.500 tỉ đồng (1,6 tỉ USD) đầu tư được vay từ Ngân hàng Thế giới và JICA. Nhà thầu không vay trực tiếp, mà qua Chính phủ bảo lãnh và tất nhiên việc trả nợ không thể lấy từ máy in tiền, mà từ túi của người dân thông qua thuế, phí.

Tình trạng các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật có vốn từ đầu tư công, vốn vay nước ngoài hay từ BOT, BT có chất lượng xấu khá phổ biến, từ cầu bị sập, đường bị hỏng, kè sông bị trôi, đê sông đê biển bị vỡ đến hầm chui ngập nước, nhà dân bị nứt toác...

Đến lúc Quốc hội, Chính phủ phải coi đó là một dạng tham nhũng, cố tình phá hoại chương trình phát triển quốc gia, có tội với nhân dân.

Riêng với dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, cần phải thanh tra nghiêm túc càng sớm càng tốt, đưa những kẻ làm ăn gian dối ra ánh sáng để bàn dân thiên hạ được biết và kiên quyết loại bỏ những con sâu như thế.

Nếu chần chừ, du di thì rất có thể diễn ra kịch bản "phân trâu hóa bùn", khi ấy cái mất lớn nhất là lòng tin của dân.