Chiều 11-9, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đến thăm và đặt hoa tại phù điêu cố Thượng nghị sĩ John McCain.

Ông McCain từng tham chiến ở Việt Nam với vai trò là một thiếu tá phi công hải quân Mỹ và từng là tù binh chiến tranh tại nhà tù Hỏa Lò trong 5 năm rưỡi, cho đến khi được thả vào năm 1973 sau khi Hiệp định Paris được ký kết.

Sau chiến tranh, ông McCain tham gia chính trường và được bầu làm thượng nghị sĩ trong nhiều nhiệm kỳ. Trên cương vị này, ông McCain đã dành ba thập kỷ thúc đẩy quan hệ với Việt Nam và đóng góp rất quan trọng cho quá trình bình thường hóa quan hệ giữa hai nước.

Trước đó, trong phát biểu tại họp báo chung với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tối 10-9, ông Biden đã chia sẻ: "Tất cả những tiến triển trong nhiều năm qua đòi hỏi nỗ lực của các nhà lãnh đạo của cả hai nước, bao gồm cả người bạn của tôi hôm nay, cựu thượng nghị sĩ và cũng là cựu ngoại trưởng Mỹ, ông John Kerry, đặc phái viên của tổng thống về biến đổi khí hậu. 

Và cũng phải kể đến một người bạn nữa dù ông không còn ở đây với chúng ta ngày hôm nay, người mà tôi sẽ tới thăm ở phù điêu tưởng niệm ngày mai, đó là cố Thượng nghị sĩ John McCain.

Họ cũng như tôi và nhiều người khác thấy rõ những lợi ích mà chúng ta gặt hái được khi cùng nhau vượt qua quá khứ đau thương. Tôi cũng nhớ lại những công việc khó khăn để có thể bình thường hóa quan hệ giữa hai nước vào năm 1995, khi tôi là một thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện".

Hồi tháng 7-2015, nhân chuyến thăm lịch sử tới Mỹ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, đích thân ông John McCain đã ra tuyên bố chào mừng.

Theo TTXVN, ông McCain cho rằng đây là chuyến thăm đầu tiên và có ý nghĩa lịch sử của một Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tới Mỹ. Chuyến thăm thể hiện tầm vóc đang lớn mạnh của quan hệ đối tác Việt Nam - Mỹ khi hai nước kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ.

Tháng 8-2018, Thượng nghị sĩ John McCain đã qua đời ở tuổi 81.

Lịch sử bức phù điêu John McCain

Theo TTXVN, ngày 26-10-1967, một chiếc máy bay A-4E của không quân Mỹ đã bị tên lửa của bộ đội ta bắn rơi trong khi oanh tạc Nhà máy điện Yên Phụ. Điều đặc biệt, xác chiếc máy bay bị bắn rơi xuống đúng mục tiêu mà nó định đánh phá và viên phi công bị bắt sống là John McCain, có cha và ông nội đều là đô đốc hải quân Mỹ.

Sau này ông John McCain đắc cử thượng nghị sĩ và từng hai lần ra tranh cử tổng thống Mỹ.

Tại thời điểm máy bay bị bắn rơi, John McCain nhảy dù xuống hồ Trúc Bạch và bị dân quân ở khu vực này bắt. Một phù điêu đã được dựng bên bờ hồ để ghi nhớ sự kiện này.

Việt Nam và Mỹ nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện

Chiều 10-9, ngay sau lễ đón chính thức, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hội đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden. Tại đây, hai bên xác nhận việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.